میزان ایمنی لیزر موهای زائد چقدر است و چه مطالعاتی در این زمینه انجام گرفته؟

در حال حاضر لیزر درمانی مو یکی از روش‌های زیبایی بسیار محبوب است که می‌تواند به سرعت، به‌طور مؤثر و بدون استفاده از روش‌های تهاجمی اقدام به حذف و کاهش تراکم موهای زائد و ناخواسته در صورت و بدن نماید. در ادامه به بررسی میزان ایمنی لیزر موهای زائد مو می پردازیم

طبق آنچه که جامعه آمریکایی جراحی پلاستیک زیبایی گفته است، لیزر درمانی مو برای حذف موهای زائد سومین درمان زیبایی غیر جراحی پر طرفدار در این کشور در سال 2012 بوده است و تعداد افرادی که در این سال این کار را انجام داده‌اند بیش از 1.2 میلیون می‌باشد.

با توجه به آن که تمام روش‌های جراحی با خطرات و عوارض جانبی مختلفی همراه هستند، برخی از دانشمندان و محققان اقدام به پیدا کردن پاسخ این سؤال که آیا لیزر درمانی مو برای حذف موهای زائد بی‌خطر است یا خیر، کرده‌اند.

آن‌ها با انجام آزمایشات مختلف و سپس بررسی داده‌های به دست آمده کلینیکی از تحقیقات خود، در مورد میزان ایمنی لیزر موهای زائد قضاوت کردند که نتیجه آن را در این مقاله مورد بررسی قرار خواهیم داد.

استاندارد و میزان ایمنی لیزر موهای زائد

مرکز تنظیم دستگاه‌ها رادیولوژی سازمان غذا و داروی آمریکا یا FDA الکترولیز و تجهیزات لیزر درمانی که برای درمان حرفه‌ای و حذف موهای زائد تخصصی به کار گرفته می‌شوند را تنظیم و کنترل می‌کند و سپس این دستگاه‌ها به دست پزشکان و متخصصان می‌رسد.

یعنی آن که دستگاهی که توسط پزشک یا متخصص لیزر درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد

باید توسط سازمان FDA یا هر سازمان یا مرجع معتبر و رسمی دیگر تأیید شده باشد و استفاده از آن برای موارد تجاری و درمانی خالی از اشکال باشد.

تنها در این صورت است که می‌توانید نسبت به میزان ایمنی لیزر موهای زائد درمانی که بر روی شما انجام می‌شود اطمینان خاطر داشته باشید.

اگرچه نظارت و پیگیری دستگاه‌های مختلف لیزر درمانی نسبتاً خوب انجام می‌شود، ولی متأسفانه گاهی این نظارت سخت بر روی پزشکان و کسانی که این روش‌ها را بر روی بیماران پیدا می‌کنند، وجود ندارد.البته این مسئله در کشورها و شهرهای مختلف متفاوت می‌تواند باشد.

لیزر درمانی حذف موهای زائد چطور عمل می‌کند؟

اگر بخواهیم به‌طور خلاصه کار لیزر درمانی مو را تشریح کنیم باید بگوییم که از طریق هدف قرار دادن نقاط تیره رنگ و رنگ‌دانه‌های مو که ملانین نام دارند،

اقدام به از بین بردن موهای زائد می‌کند.در واقع از آن جا که تراکم این رنگ دانه‌ها در پایه و ریشه مو بیشتر از نقاط دیگر است، لیزر می‌تواند آن‌ها را به راحتی تحت تأثیر قرار دهد.

این کار به این شکل انجام می‌شود که نور تابیده شده از سوی دستگاه لیزر به پوست تابیده شده و از پوست می‌گذرد. پس از آن نور لیزر توسط رنگ‌دانه‌های پوست و مو جذب می‌گردد و تولید گرما می‌کند.

همان طور که گفته شد چون ملانین‌ها در اطراف ریشه مو بیشتر هستند، در نتیجه گرمای ایجاد شد در اطراف مو نیز بیشتر خواهد بود. این افزایش گرما به فولیکول مو آسیب می‌رساند و از رشد آن جلوگیری می‌کند.

نهایتاً این فعل و انفعالات به صورت در آمدن مو از پوست و ریزش آن مشاهده می‌گردد.

هدف از این کار آن است که از رشد مجدد فولیکول‌ها در آینده جلوگیری به عمل آید. برای این کار از طول موج مشخصی از نور و طول مدت زمان مشخصی میان پالس‌های نور ارسالی استفاده می‌شود.

این پالس و طول موج به نحوی انتخاب و تنظیم می‌گردند که کمترین تأثیر را بر وی بافت‌های اطراف فولیکول مو داشته و بیش‌ترین اثر گذاری را بر روی خود فولیکول داشته باشد.

به‌طور کلی می‌توان گفت که لیزر درمانی برای موهای تیره رنگ و پوست‌های روشن اثر گذاری بیشتری دارد و پربازده‌تر است.

البته در حال حاضر با پیشرفت فناوری و فنّاوری و اختراع و ابداع دستگاه‌های جدید لیزر درمانی، تجهیزاتی وجود دارند که به استفاده از آن‌ها می‌توان پوست‌های تیره رنگ‌تر را نیز تحت درمان لیزر درمانی حذف موهای زائد قرار داد.

میزان ایمنی لیزر موهای زائد و اثرات جانبی معمولی لیزر درمانی مو

برخی از اثرات جانبی لیزر درمانی مو مانند خارش یا التهاب، یا قرمز شدن بسیار رایج هستند هر چند که این موارد معمولاً موقتی هستند و به صورت طولانی مدت بر روی بدن باقی نمی‌مانند.

این موارد باید پیش از انجام درمان و شروع دوره به‌طور کامل برای بیمار توضیح داده شود.

همچنین معمولاً این توضیحات همراه با توصیه‌ها و دستورالعمل‌هایی همراه خواهد بود که می‌تواند به پیش گیری از بروز این عوارض جانبی یا کاهش و تخفیف آن‌ها در صورت به وجود آمدن، کمک کند.

در جدول زیر فهرستی از عوارض جانبی در لیزر درمانی مو و میزان و درصد احتمال بروز آن‌ها را مشاهده می‌کنید.

دقت داشته باشید که بسیاری از کلینیک‌های لیزر درمانی مو پیش از انجام درمان بر روی پوست تست‌های مختلف و تست حساسیت پوستی انجام می‌دهند

تا اثر گذاری لیزر درمانی بر روی پوست را ارزیابی کنند. این کار بر روی یک قسمت کوچک از پوست بر روی بدن و معمولاً چند روز پیش از انجام درمان اصلی انجام می‌شود.

عوارض جانبی نادر و احتمالی

در لیزر درمانی همانند همه روش‌های درمانی دیگر در جهان، یک سری دیگر از عوارض جانبی وجود دارند که به‌ندرت اتفاق می‌افتند ولی به هر حال توجه به آن‌ها و آگاهی از احتمال وقوع آن‌ها می‌تواند مفید باشد.

-این عوارض جانبی شامل موارد زیر هستند:

واکنش‌های آلرژیک و حساسیتی: در برخی از کلینیک‌ها از کرم‌های بی‌حس کننده موضعی برای از بین بردن درد و کاهش و تخفیف حس پوست در هنگام انجام لیزر درمانی استفاده می‌شود.

این کرم‌ها از آن جا که حاوی مواد مختلفی هستند، ممکن است واکنش منفی و تدافعی بدن برخی از بیماران را تحریک کنند که همان واکنش‌های آلرژیک می‌باشد. البته با انجام یک تست حساسیت پوستی پیش از انجام درمان این مورد به راحتی قابل تشخیص و پیش گیری خواهد بود.

سوختگی: لیزرهایی که در لیزر درمانی حذف موهای زائد مورد استفاده قرار می‌گیرند بسیار قدرتمند هستند.

این لیزر اگر توسط پوست جذب شود، می‌تواند باعث تخریب بافت‌ها و آسیب رسیدن به ساختار اطراف فولیکول مو گردد.

اگر این اتفاق رخ دهد، احتمال نتیجه آن بروز سوختگی بر روی محلی که تحت درمان قرار گرفته است، خواهد بود.

البته در بیشتر موارد این سوختگی چندان شدید نخواهد بود و می‌توان آن را با سوختگی ناشی از قرار گرفتن در برابر نور خورشید (که باعث آفتاب سوختگی می‌شود) مقایسه کرد

افزایش رنگ‌دانه‌های پوستی: چیزی که باعث می‌شود پوست ما و شما تیره شود و رنگ داشته باشد، ملانین‌ها هستند.

کار اصلی ملانین‌ها آن است که از ورود نور به پوست و آسیب رسیدن به اندام‌های داخلی جلوگیری کنند.

زمانی که نور به پوست می‌تابد، بدن جهت تولید ملانین بیشتر و در نتیجه افزایش تیرگی پوست تحریک می‌شود. در نتیجه هنگام انجام لیزر درمانی ممکن است پوست واکنش نامناسب نسبت به نور لیزری که وارد پوست می‌شود، نشان دهد.

یعنی پوست با تشخیص ورود نور اضافی و شدیدی به داخل دستور دهد که سلول‌های رنگی و ملانین بیشتری در پوست تولید شود تا از ورود مجدد نور بیشتر جلوگیری گردد.

این مسئله می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های تیره رنگ بر روی پوست در ناحیه‌ای که تحت درمان قرار گرفته است شود.

کاهش رنگ‌دانه‌های پوستی:

همان طور که قبلاً توضیح داده شد، هدف اصلی لیزر درمانی مو آن است که لیزر در پوست نفوذ کرده

و سلول‌های رنگ‌دانه‌ای که در زیر آن و اطراف فولیکول‌های مو قرار دارند را هدف بگیری و به این طریق فولیکول مو را از بین ببرد یا به آن آسیب وارد کند.

این در حالی است که اگر لیزر به هر دلیلی تنظیمات نادرستی داشته باشد، می‌تواند به جای حمله به فولیکول مو، به رنگ‌دانه‌های موجود در پوست حمله می‌کند که نتیجه آن از بین رفتن آن رنگ‌دانه‌ها و سفیدتر شدن بخشی از پوست می‌باشد

هم مشکل افزایش رنگ‌دانه‌های پوست و هم مشکل کاهش رنگ‌دانه‌های پوستی را می‌توان با انجام تست پوستی پیش از انجام لیزر درمانی به راحتی تشخیص داد و از بروز آن جلوگیری کرد.

دلمه بستن (زخم): بدن ما از روش سله بستن بر روی زخم به عنوان یک مکانیسم و ساز و کار دفاعی برای حفاظت از پوست آسیب دیده استفاده می‌کند. اگر لیزر درمانی به صورتی انجام شود

که بدن وارد شدن آسیب به پوست را تشخیص دهد، ممکن است واکنش آن در برابر لیزر درمانی دستور به تشکیل دلمه باشد.

این مشکل به‌ندرت پیش می‌آید و در اکثر موارد اندازه آن بسیار کوچک و قابل مقایسه با دلمه‌های ناشی از انجام تتو است.

عفونت: عفونت به دلیل ورود باکتری‌ها و میکروب‌ها در بدن اتفاق می‌افتد. پوستی که آسیب دیده است نمی‌تواند از بدن در برابر میکروب‌ها و … به خوبی محافظت کند.

استفاده نادرست از لیزر درمانی مو می‌تواند به راحتی باعث آسیب دیدن پوست شود و عفونت را در پی داشته باشد.

در صورتی که به این عفونت رسیدگی نشود ممکن است این عفونت پیشرفت کرده و به یک مشکل جدی تبدیل گردد

کبودی: کبودی زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از رگ‌های خونی ریز در بدن که در نزدیکی سطح پوست قرار دارند، پاره شوند که در نتیجه آن خون به داخل و زیر پوست نفوذ کرده و رنگ پوست را کمی تغییر می‌دهد

این اتفاق می‌تواند به علت افزایش بیش از حد دمای بخشی از رگ‌ها که در زیر پوست قرار دارند و در ناحیه تحت درمان لیزر واقع شده‌اند، ایجاد شود.

تغییر حساسیت پوست: این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که پایانه‌های عصبی موجود در زیر پوست آسیب ببینند که در این صورت فرد در آن ناحیه احساس قلقلک می‌کند یا آن که آن ناحیه از بدنش بی‌حس می‌شود.

افزایش رشد مو: این مورد از موارد نادر عوارض جانبی لیزر درمانی می‌باشد. دلیل چنین واکنش عجیبی از سوی بدن نسبت به لیزر درمانی هنوز به‌طور کامل درک و شناخته نشده است

هر چند تئوری‌های مختلفی در مورد این مسئله مطرح شده است. توضیح این تئوری‌ها در بحث این مقاله نمی‌گنجد و برای اطلاع از آن می‌توانید مقالات مرتبط را مطالعه کنید.

برای بررسی میزان ایمنی لیزر موهای زائد درمانی که بر روی بیماران انجام می‌شود، به بررسی دو مطالعه که در این زمینه انجام گرفته‌اند، می‌پردازیم و بعد سعی می‌کنیم با توجه به آن چه دریافت کرده‌ایم نتیجه‌ای کلی بگیریم

مطالعه اول میزان ایمنی لیزر موهای زائد، مرکز تحقیقات پوستی بیرمنگام

این مطالعه به دلیل کمبود داده‌های علمی و شواهد معتبر در مورد عوارض جانبی لیزر درمانی هدف موهای زائد بر روی پوست از سوی مرکز تحقیقات پوست بیرمنگام انجام گرفت. جزئیات مطالعه به صورت زیر بود:

مقاله تحقیقاتی شامل مطالعه و بازبینی 30 مطالعه علمی دیگر برای مشخص کردن میزان ایمنی لیزر موهای زائد

هدف اصلی این مقاله تحقیقاتی آن بود که به‌طور کلی اثر گذاری و عوارض جانبی لیزر درمانی حذف موهای زائد با استفاده از لیزر روبی (Ruby)، الکساندریت (Alexandrite)، دیود (Diode)، ان دی یاگ (Nd:YAG) و نور شدید پالسی (IPL) مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد.

جزئیات مطالعه

در این مطالعه دانشمندان نتیجه مطالعه بر روی 9 آزمایش کنترل شده تصادفی و 21 آزمایش کنترل شده در زمینه لیزر درمانی حذف موهای زائد و IPL را مورد بررسی قرار دادند.

که در این 9 آزمایش تصادفی کنترل شده و 21 آزمایش کنترل شده دیگر، بیشتر تحقیقات بر روی لیزر درمانی تمرکز کرده بودند و تعداد کمتری از آن‌ها IPL را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده بودند

که باعث می‌شد اطلاعات علمی کمتری در مورد این شیوه درمانی حذف موهای زائد در اختیار آن‌ها باشد.

از نظر میزان ایمنی لیزر موهای زائد مشخص شد که عوارض جانبی بعد از انجام درمان برای همه روش‌های ذکر شده پایین بوده است.

بنابراین با توجه به وجود اطلاعات کافی در مورد لیزر درمانی می‌توان چنین نتیجه گرفت که انجام لیزر درمانی برای حذف موهای زائد روشی ایمن و بدون خطر محسوب می‌شود.

بررسی شکایات مرتبط با لیزر درمانی موهای زائد

با بررسی تعداد شکایات و پرونده‌های مرتبط با لیزر درمانی می‌توان به این نتیجه رسید که شاید تناقضی در این میان وجود داشته باشد چرا که افزایش تعداد این پرونده‌ها با نتیجه‌ای که از مطالعات انجام شده بر روی لیزر درمانی گرفته شده است، همخوانی ندارد.

البته شاید این مسئله به دلیل افزایش و رشد کلی تعداد افرادی باشد که از طب سوزنی استفاده می‌کنند. به علاوه عدم بازبینی و بررسی درست دستگاه‌ها از سوی مراجع رسمی یا استفاده از دستگاه‌های غیر معتبر و غیر تأیید شده توسط کلینیک‌ها و متخصصین هم می‌تواند از عوامل دیگر افزایش پرونده‌های مرتبط با لیزر درمانی باشد.

در نظرسنجی کلینیک که اخیراً انجام شده است مشخص گشته که بیشتر اشتباهات رخ داده در لیزر درمانی و آی پی ال به این دلیل رخ می‌دهند

که پزشک لیزر درمانی و اپراتوری که قرار بوده است از دستگاه لیزر برای حذف موهای زائد مراجعه کننده و بیمار استفاده کند، به‌اندازه کافی تبحر نداشته است یا به دلایل دیگر دچار اشتباه شده است.

این پرسشنامه در ادامه بیشتر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

جزئیات مطالعه: این مطالعه به بررسی رایج‌ترین مشکلات و عوارض جانبی لیزر درمانی و آی پی ال که به علت به کار گرفته شدن دستگاه توسط یک فرد غیرمتخصص و آموزش دیده به وجود آمده‌اند پرداخته است.

در این مطالعه از 50 بیمار که بروز مشکل در حین درمان را تجربه کرده بودند، سؤال‌هایی پرسیده شد. این سؤالات پیش از پرسیده شدن به‌طور کامل استاندارد شده بودند. به علاوه تصاویری از جراحات و عوارض جانبی که به دلیل لیزر درمانی به وجود آمده بودند نیز گرفته شد.

در جدول زیر وضعیت آماری به دست آمده از پرسشنامه قابل مشاهده است:
همچنین در این پرسشنامه مشخص شد که عوامل ایجاد جراحت و عارضه جانبی به ترتیب مربوط به استفاده از انرژی بیش از حد (62.8 درصد)،

استفاده از دستگاه نادرست (39.5 درصد)، تیرگی پوست (20.9 درصد)، عدم استفاده از روش‌های سردسازی پوست (7 درصد) و دادن اطلاعات نادرست (4.6 درصد) بوده است.

نتیجه‌ای که از پرسشنامه میزان ایمنی لیزر موهای زائد گرفته شد آن بود که لیزر درمانی حذف موهای زائد هرگز نباید توسط یک فرد غیر آموزش دیده، بدون صلاحیت و غیر پزشک انجام شود.

استفاده از پرسشنامه‌های بیشتر برای میزان ایمنی لیزر موهای زائد مشخص کرد که در واقع یک سوم از لیزر درمانی‌های انجام شده توسط افراد غیر آموزش دیده بوده است.

این پرسشنامه‌ها و تحقیقات در بین سال‌های 2008 تا 2012 انجام گرفت که در آن مشخص شد 85.7 درصد از شکایات و پرونده‌ها، مربوط به نارضایتی بیمار از پزشک خود بوده است.

همچنین در 64 درصد از موارد نیز لیزر درمانی مو در خارج از یک مرکز پزشکی و کلینیک انجام شده بود.

دستگاه‌های لیزر درمانی خانگی چطور هستند؟ آیا استفاده از آن‌ها اشکالی ندارد؟

با توجه به شواهد به دست آمده از منابع مختلف می‌توان گفت که به‌طور کلی لیزر درمانی مو ایمن می‌باشد ولی به شرطی که توسط یک فرد مطلع و اپراتور باتجربه انجام شود.

ولی وضعیت در مورد دستگاه لیزر مو خانگی به چه صورت است؟

اول از همه باید بدانید که دستگاه‌های لیزر درمانی خانگی به‌اندازه دستگاه‌های لیزر درمانی مو حرفه‌ای قدرتمند و مؤثر نیستند. این دستگاه‌ها برای حفظ میزان ایمنی دارای محدودیت‌هایی هستند

و همچنین از ساز و کارهای مختلفی بهره می‌برند که استفاده نادرست و احتمال صدمه رسیدن به بیمار را به حداقل می‌رساند. به‌طور مثال این دستگاه‌ها در صورتی که تشخیص دهند

پوست فرد لیزر شونده برای این کار مناسب نیست، روند درمان را متوقف کرده و اجازه گسیل و تولید لیزر را نمی‌دهند.همچنین این دستگاه‌های خانگی برای جلوگیری از آسیب دیدن چشم‌ها نیز مکانیسمی خاصی دارند.

دستگاه‌های لیزر درمانی خانگی تنها در صورتی از خود لیزر بیرون می‌دهند که بر روی یک سطح سفت مانند پوست قرار گرفته باشند

و در صورتی که سطح نرم مانند سطح چشم را تشخیص دهند، کار را متوقف می‌کنند. در ادامه به مطالعه‌ای که در مورد لیزر درمانی خانگی انجام شده است می‌پردازیم و نتایج آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

مطالعه در مورد میزان ایمنی لیزر موهای زائد و دستگاه‌های رفع موهای زائد خانگی

جزئیات مطالعه:

از نظر میزان ایمنی، تنها مشکل و عارضه جانبی که مشاهده شد، قرمز شدگی پوست و تورم بود.

البته این موارد هم موقت بودند که معمولاً پس از چند خود به خود از بین می‌رفتند. این مطالعه نتیجه گرفت که میزان ایمنی لیزر موهای زائد خانگی برای حذف موهای زائد به‌طور کلی بی‌خطر بوده و اثرگذار است

هر چند که به دلیل شدت و قدرت کمتر آن معمولاً انجام 15 جلسه یا شاید بیشتر مورد نیاز است تا نتایج قابل مشاهده و رضایت بخش حاصل شود.

نتیجه گیری کلی، آیا میزان ایمنی لیزر موهای زائد بالا است؟

برای آن که بتوانیم نتیجه کلی درباره میزان ایمنی لیزر موهای زائد بگیریم باید داده‌های به دست آمده از مقالات و مطالعات مختلف و شواهد موجود را در کنار یکدیگر بگذاریم.

هرچند که این روش باید تحت نظر یک پزشک یا متخصص لیزر درمانی مو انجام گیرد و محیطی که در آن بیمار لیزر درمانی می‌شود نیز از هر نظر استاندارد بوده و شرایط لازم را داشته باشد.

لیزر درمانی مو از دهه 90 میلادی در اختیار مردم قرار گرفته است و بسیاری از افراد تا به امروز از این روش برای حذف موهای زائد خود بهره گرفته‌اند.

ولی به دلیل جوان بودن نسبی این روش درمانی نسبت به روش‌های دیگر، مطالعات و اطلاعات پزشکی کمی در مورد آن در دسترس می‌باشد.

با این حال با بررسی مطالعات محدودی که در این زمینه انجام شده است، به این نتیجه رسیدیم که لیزر درمانی مو به خودی خود نمی‌تواند خطرناک باشد و به‌طور کلی میزان ایمنی لیزر موهای زائد در صورت استفاده صحیح بسیار بالا است.

موزدایی ویکی پدیا