دلایل ایجاد درماتیت (التهاب پوست) شوره‌ سر و 6 چاره طبیعی رفع آن

درماتیت شوره‌ای نوعی از بیماری پوستی است که اغلب موجب خشکی صورت و خارش پوست سر می‌شود و حدود 6 میلیون کودک و بزرگ‌سال را در ایالات‌متحده تحت تأثیر قرار داده است.

تشخیص درماتیت شوره‌ای گمراه‌کننده است زیرا واکنش‌های پوستی که این بیماری ایجاد می‌کند؛

شبیه واکنش‌هایی است که توسط بیماری‌های مشابه مانند پسوریازیس، فرم‌های دیگر اگزما یا حتی واکنش‌های آلرژیک ایجاد می‌شوند.

همانند بسیاری دیگر از بیماری‌هایی که توسط پاسخ‌های ایمنی غیرطبیعی ایجاد می‌شوند؛

بیماران گاهی علائم درماتیت شوره‌ای را نشان می‌دهند و گاهی علائم مشخص نیست؛

به این معنی که واکنش‌های پوستی در آن‌ها به‌طور ناگهانی تشدید می‌شود و پس‌ازآن دوره‌های زمانی وجود دارد که

علائم از بین می‌روند. این موضوع توسط بیماران مبتلابه درماتیت گزارش‌شده است که شیوع این بیماری توسط عواملی تحریک می‌شود.

ازجمله این عوامل عبارت‌اند از:

درماتیت شوره‌ای چه بیماری‌ای است؟

درماتیت شوره‌ای (SD) به‌عنوان یک بیماری پوستی مزمن، عودکننده و التهابی تعریف می‌شود که با قرمزی پوست و پوسته‌پوسته شدن آن مشخص می‌شود.

درماتیت شوره‌ای نوعی از اگزما است و علائمی مانند خارش، پوست خشک یا چرب و سایر تغییرات شایع در بافت پوست مانند شوره سر را ایجاد می‌کند.

علائم اغلب در مناطقی از پوست ظاهر می‌شوند که به‌طورمعمول غلظت‌های بالایی از غدد چربی را دارند به‌طوری‌که پوست چرب می‌شود.

مناطقی از بدن که به‌احتمال‌زیاد دچار خارش و علائم دیگر می‌شوند؛ عبارت‌اند از:

علائم درماتیت شوره‌ای

چیزی که درماتیت شوره‌ای را منحصربه‌فرد می‌کند؛ این است که این بیماری می‌تواند موجب خشکی و چربی بیش‌ازاندازه پوست شود.

درواقع، به‌طور شگفت‌آوری، پوست چرب یکی از شایع‌ترین علل شوره سر است

و گاهی اوقات به سایر تحریکات پوستی (مانند عفونت‌ها و آکنه) کمک می‌کند.

درماتیت شوره‌ای توسط پوست قرمز و چرب که با فلس‌های سفید و زرد پوشیده شده است تشخیص داده می‌شود که

این علائم آن را از بیماری‌های دیگر مانند پسوریازیس متمایز می‌کند.

شایع‌ترین علائم و نشانه‌های درماتیت شوره‌ای عبارت‌اند از:

تکه‌های فلس‌دار و تشکیل شوره بر روی پوست سر. شوره سر معمولاً سرسخت است

و حتی به‌خوبی به شستشو با محصولات ضد شوره مانند شامپوها یا داروهای روغنی پاسخ نمی‌دهد.

گاهی اوقات زخم‌های روی پوست سر می‌توانند از حالت خارش‌دار خفیف تا پوسته‌های قهوه‌ای باشند و باعث می‌شوند مو به پوست بچسبد.

پوست قرمز که حساس و بسیار خشک است. گاهی اوقات پوست بسیار خشک ممکن است در نواحی خاصی زرد یا صورتی شود.

– خشکی بیش‌ازحد و پوسته‌پوسته شدن مناطقی از پوست که چین‌خوردگی دارند

یا مناطقی که معمولاً چرب هستند مانند «ناحیه T شکل» صورت (نواحی پوشاننده بینی، چانه و پیشانی)، قسمت بالای قفسه سینه و پشت.

اگر باکتری‌ها درون تکه‌های خشک یا سوراخ‌های پوست تکثیر شوند؛ امکان وقوع عفونت‌های ثانویه باکتریایی وجود دارد.

درماتیت شوره‌ای همچنین درصد بالایی از نوزادان (حدود 70 درصد) و گاهی اوقات کودکان را مبتلا می‌کند. درواقع، کلاه گهواره نوعی از درماتیت شوره‌ای است.

اغلب در نوزادان، بیماری در سن 3 یا 4 سالگی به‌طورکلی از بین می‌رود؛

بااین‌حال، کودکان مبتلابه آلرژی‌های غذایی درمان‌نشده گاهی اوقات می‌توانند تا سال‌ها علائم بالینی را نشان دهند.

دوره‌ی زمانی دیگری که SD تمایل به پیشرفت دارد؛ در طول دوران بلوغ است؛

هنگامی‌که تغییرات هورمونی می‌توانند غدد پوستی و تولید چربی را تحت تأثیر قرار دهند. شیوع درماتیت دوباره در بزرگ‌سالان بالای 50 سال، افزایش می‌یابد.

علل و عوامل خطرساز درماتیت شوره‌ای

اگرچه متخصصان هنوز هم کاملاً مطمئن نیستند که چرا درماتیت شوره‌ای توسعه می‌یابد؛ اما به نظر می‌رسد که

پیشرفت آن به ترکیب ترشحات غدد چربی در پوست، تکثیر مخمرهای Malessezia که

می‌تواند موجب پاسخ‌های منفی پوست شود و پاسخ‌های ایمنی غیرطبیعی مرتبط باشد.

ترشح روغنی جزئی از سطح پوست است که چربی‌ها (لیپیدها) را برای حفظ رطوبت کافی تولید می‌کند.

این ترشح حاوی مقادیر بالایی از اسکوالین ، استرهای مومی و تری گلیسیریدها است که به‌طورمعمول از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.

ازآنجایی‌که نرخ رشد بالاتری از میکروارگانیسم‌های وابسته به چربی ازجمله مخمرها وجود دارد؛ پاسخ‌های ایمنی افزایش می‌یابند.

مخمرهای Malassezia به‌طورمعمول بر روی پوست در نواحی غنی از چربی (روغنی) بدن مانند صورت، پوست سر، تنه و پشت حضور دارند؛

اما در افراد مبتلابه SD به نظر می‌رسد که تعداد مخمرها افزایش می‌یابد و توسط محصولاتی که

موجب تحریک و التهاب پوستی می‌شوند فرآیند رشد مخمرها کاهش می‌یابد.

به این موضوع پی برده شد که درماتیت شوره‌ای معمولاً در میان افراد مبتلابه سایر بیماری‌هایی که

سیستم ایمنی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و التهاب را افزایش می‌دهد؛ رخ می‌دهد.

ازجمله این بیماری‌ها عبارت‌اند از:HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی)،

بیماری‌های خود ایمنی، آلرژی‌های غذایی، اختلالات خلقی؛ عفونت‌های راجعه یا اختلالات عصبی مانند بیماری پارکینسون.

SD به‌خصوص در افرادی که در آن‌ها عملکرد سیستم ایمنی به‌شدت به خطر افتاده، رایج است؛

بیش از 11 درصد از بزرگ‌سالان دارای ایمنی شایسته و بیش از 85 تا 95 درصد از بیماران مبتلابه HIV را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

حتی در افرادی که سایر بیماری‌های جدی را ندارند؛ عوامل خطرساز ابتلا به درماتیت عبارت‌اند از:

مواجهه با استرس‌های قابل‌توجه زندگی، آسیب دیدن، قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض نور خورشید

(و درنتیجه کمبود ویتامین D) یا تغییرات هورمونی در زمان بارداری و یائسگی.

درمان‌های مرسوم برای درماتیت شوره‌ای

گزینه‌های درمانی مرسوم برای درمان علائم درماتیت شوره‌ای به‌خصوص شایع‌ترین علامت، شوره سر، عبارت‌اند از:

درمانی که متخصصان پوست معمولاً برای کنترل علائم SD در صورت و پوست سر استفاده می‌کنند؛ کرم کتوکونازول است؛ معمولاً غلظت حدوداً 2 درصد دو بار در روز به مدت چهار هفته استفاده می‌شود.

این مقدار همانند کرم هیدورکورتیزون 1 درصد برای کاهش قرمزی، پوسته‌پوسته شدن و سایر نشانه‌های التهاب مؤثر است.

اگرچه درمان‌های موضعی برای تمام بیماران استفاده نمی‌شوند و گاهی اوقات حتی موجب تحریک بیشتر شده یا علائمی ایجاد می‌کنند که

بعداً عود می‌کنند؛ بیماران با استفاده از کرم سیکلو پیروکس اولامین 1 درصد

(دو بار در روز به مدت 28 روز بعد از مصرف 1 بار در روز به مدت 28 روز)،

کرم سرتاکونازول نیترات 2 درصد یا ژل مترونیدازول 0.75 درصد تا حدودی بهبود می‌یابند.

درمان‌های طبیعی برای درماتیت شوره‌ای

1- درمان خارش و شوره سر/ خشکی پوست سر

شوره سر (ریختن مقادیر بیش‌ازحد تکه‌های پوست مرده از پوست سر) در بزرگ‌سالان و کودکان بسیار شایع هست؛ اما این گفته به این معنا نیست که این پدیده کاملاً «طبیعی» است.

مطالعات نشان داده‌اند که شوره سر درواقع نتیجه‌ای از انباشتن زیاد پوست مرده است و علل شوره سر می‌تواند شامل کارایی پایین سیستم ایمنی،

واکنش به هوای خشک زمستان، کمبود ویتامین در رژیم غذایی

و مواد شیمیایی خشن موجود در چیزهایی مانند شامپوهای ناسالم حاوی مواد شیمیایی سنگین باشد.

مخمر Malassezia بر روی پوست سر اغلب بزرگ‌سالان زندگی می‌کند؛

اما اغلب می‌تواند باعث شود سلول‌های پوست بیشتر رشد کنند و سپس سلول‌های پوست می‌میرند و پوسته‌ها دچار ریزش می‌شوند.

درمان‌های متعارف درماتیت شوره سر که شما می‌توانید بکار ببرید؛ عبارت‌اند از:

2- تقویت سیستم ایمنی بدن

همان‌طوری که در بخش بالا توضیح داده شد؛ عملکرد ضعیف سیستم ایمنی

و سطوح بالای التهاب (گاهی اوقات همراه با عدم تعادل هورمونی)، ریشه بسیاری از بیماری‌های پوستی هستند.

ناراحتی‌های پوستی اغلب توسط استرس مزمن، افسردگی، اضطراب

و خستگی ایجادشده و یا بدتر می‌شوند. به‌منظور بهبود کل سیستم ایمنی این نکات را رعایت کنید:

3– کاهش مصرف غذاهای التهاب زا و آلرژی

به‌منظور کمک به حفظ التهاب در سطوح پایین؛ مهم است که

در رژیم غذایی خود از غذاهای فرآوری شده استفاده نکنید و بر روی خوردن غذاهای کامل تمرکز نمایید.

مصرف غذاهای بسته‌بندی و فرآوری شده که واکنش‌های خود ایمنی و آلرژی را بدتر می‌کنند؛ کاهش دهید.

ازجمله این غذاها:

– قند اضافی و نوشیدنی‌های شیرین

– روغن‌های فرآوری شده مانند روغن ذرت، سویا، کلزا، گل‌رنگ و آفتابگردان

– غذاهای سرخ‌شده و چربی‌های ترانس

– اگر شما مستعد به آلرژی هستید؛ از غذاهایی مانند غلات تصفیه‌شده که با گندم ساخته‌شده‌اند؛

لبنیات معمولی، حلزون صدف‌دار و بادام‌زمینی استفاده کنید.

4- حفظ رطوبت بدن

با نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز مطمئن شوید که رطوبت کافی برای پوست شما تأمین‌شده است.

از خوردن غذاهای خیلی شور، الکل، کافئین یا نوشیدنی‌های شیرین که

باعث تشدید و خشک‌کردن پوست می‌شود؛ اجتناب کنید، به‌جای آن،

به‌منظور افزایش جذب مایعات از آب نارگیل، چای سبز و ملین‌های خانگی یا آب‌میوه‌ها استفاده کنید.

5– استفاده از نارگیل و روغن‌های ضروری

ازآنجایی‌که روغن نارگیل حاوی اسیدهای چرب با زنجیره متوسط ازجمله لوریک اسید و کاپریک اسید است؛

آن خواص ضدویروسی، ضدمیکروبی و ضد قارچی دارد.

نشان داده‌شده است که روغن نارگیل مورداستفاده برای پوست به کاهش مخمر، میکروب‌ها

و قارچ‌هایی که موجب التهاب، چربی یا خشکی بیش‌ازاندازه پوست می‌شوند؛ کمک می‌کند.

حتی بهتر است؛ روغن نارگیل را به همراه روغن‌های ضروری آرامش‌بخش مانند:

روغن چوب سدر، علف لیمو، رزماری، درخت چای و اسطوخودوس استفاده کنید.

محلول را بر روی نواحی آسیب‌دیده ازجمله پوست سر قرار داده و ماساژ دهید؛ بگذارید 20-15 دقیقه بماند

و سپس به‌آرامی پاک‌کرده و بشویید. این روغن‌ها دارای خواص ضدویروسی،

ضد باکتری و ضد قارچی شبیه روغن نارگیل هستند و می‌توانند التهاب را کاهش داده و در درمان عفونت موثرند.

6– اجتناب از محصولات آرایشی تحریک‌کننده

زمانی که شما به‌طور منظم از محصولات شیمیایی سنگین برای پوست خود استفاده می‌کنید؛ علائم درماتیت به‌احتمال‌زیاد بدتر می‌شوند.

خارش، دست زدن و تمیز کردن بیش‌ازحد همچنین ممکن است همه‌چیز را بدتر کند.

تا جایی که ممکن است؛ از محصولات ارگانیک و طبیعی برای پوست خود استفاده کنید،

به‌خصوص اگر شوره سر دارید از مصرف شامپوهای تجاری دارای مواد شیمیایی اجتناب کنید.

بسیاری از محصولات آرایشی حاوی مواد شیمیایی هستند که یا خشک می‌شوند یا مضرند؛

بنابراین به دنبال شامپوهایی باشید که فاقد موادی مانند پارابن، سدیم لوریل یا لوریل سولفات هستند.

در عوض، برای تمیز کردن، مرتب کردن و مرطوب کردن پوست بدون سوزش و تحریک،

از محصولات طبیعی مانند سرکه سیب، درخت چای، نارون کوهی، کره درخت روغن قلم و ژل آلوئه ورا استفاده کنید.

همچنین مهم است که از سایر علل درماتیت تماسی اجتناب کنید؛ ازجمله:

درماتیت شوره‌ای در مقابل پسوریازیس پوست سر

SD گاهی اوقات می‌تواند با سایر اختلالات پوستی همراه باشد که این موضوع درمان را با مشکل مواجه می‌کند.

بااین‌حال، خبر خوب این است که بسیاری از درمان‌های مشابه مورداستفاده برای درماتیت

(مانند کاهش جذب آلرژی‌ها، اجتناب از محصولات شیمیایی مراقبت از پوست و بهبود عملکرد سیستم ایمنی)

همچنین برای درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس اعمال می‌شوند.

SD اولیه را می‌توان از پسوریازیس پوست سر متمایز کرد؛ در پسوریازیس،

پوست «اسفنجی شکل» به نظر می‌رسد؛ به این معنی که منافذ پوست بزرگ‌تر شده و همانند اسفنج باز هستند.

SD همچنین می‌تواند باعث شود پوست چرب به نظر برسد؛

درحالی‌که پسوریازیس معمولاً موجب خشکی بیشتر و پوسته‌های قرمز می‌شود.

همچنین در بیماران مبتلابه پسوریازیس که صورت و پوست سر آن‌ها پوسته‌پوسته شده است؛

می‌توان نشانه‌هایی از جراحت را بر روی بازوها یا زانو دید.

پسوریازیس همچنین حفره‌هایی را در ناخن ایجاد می‌کند؛ درحالی‌که درماتیت معمولاً این کار را نمی‌کند.

واقعیت‌های درماتیت شوره‌ای و آمارها

حدود 5 درصد از جمعیت عمومی از درماتیت شوره رنج می‌برند.

بیش از 70 درصد از نوزادان در سه ماه اول زندگی خود، برخی از انواع درماتیت (اغلب کلاه گهواره‌ای نامیده می‌شود) را تجربه می‌کنند.

در افراد بالغ، علائم SD معمولاً بین سنین 50-30 سال شروع می‌شود.

بیماران مبتلابه درماتیت شوره‌ای اغلب علائم را در صورت و پوست سر نشان می‌دهند.

حدود 88 درصد از بیماران علائم بیماری را در صورت،70 درصد در پوست سر،

27 درصد بر روی قفسه سینه و تنها 1 تا 2 درصد بر روی بازوها و پاها نشان می‌دهند.

شوره سر در حال حاضر فرم غیر التهابی و خفیف SD است. شوره سر بسیار شایع است و شیوع 50 درصدی در میان مردم دارد.

در ایالات‌متحده، هرساله حدود 230 میلیون دلار برای درمان علائم SD،

خصوصاً درمان افرادی که پوست سروصورت آن‌ها آسیب‌دیده است؛ هزینه می‌شود که می‌تواند بزرگ‌ترین کاهش در کیفیت زندگی را ایجاد کند.

زنان بیشتر از مردان به درماتیت شوره‌ای مبتلا می‌شوند؛ اما به نظر می‌رسد هیچ تفاوتی بین نژاد یا قوم‌های مختلف وجود نداشته باشد.

افراد مبتلابه سایر بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛

اغلب دچار درماتیت می‌شوند، مانند افراد مبتلابه آلرژی‌ها، سندروم روده چکه کن یا اختلالات خود ایمنی.

هشدارها در زمان درمان درماتیت شوره‌ای

متخصصان هشدار می‌دهند که درماتیت می‌تواند مزمن شود؛ بیماران باید آگاه باشند که

درماتیت شوره‌ای معمولاً عودکننده است و شرایط ممکن است باعث شود علائم بیماری حتی بعد از درمان موفق هم تظاهر یابند.

دانستن نوع خاص بیماری پوستی که شما دارید و همچنین علل زمینه‌ای آن،

از بدتر شدن علائم یا ایجاد سایر واکنش‌های ایمنی درمان‌نشده جلوگیری می‌کند.

نتایج نهایی در مورد درماتیت شوره‌ای

درماتیت شوره‌ای نوعی از اگزما است؛ اغلب باعث قرمزی صورت، خشکی پوست یا شوره سر/ خارش پوست سر می‌شود.

علل SD مربوط به پاسخ‌های ایمنی غیرطبیعی، رشد مخمر بر روی پوست و تغییر در تولید چربی است.

علائم توسط عواملی مانند استرس عاطفی، خستگی، قرار گرفتن در آب‌وهوای خشک، عفونت‌های سیستمیک،

استفاده از داروهای خاص و سایر عواملی که می‌توانند مانع از انجام عملکرد سیستم ایمنی شوند؛ تحریک می‌شوند.

درمان‌های طبیعی برای درماتیت شوره‌ای عبارت‌اند از:

استفاده از روغن‌های ضروری و روغن نارگیل برای پوست، کاهش مصرف غذاهای التهاب زا یا آلرژی‌زا،

کنترل استرس و پرهیز از محصولات شیمیایی که می‌توانند التهاب پوستی را افزایش دهند.

بیماری آکنه روزاسه ویکی پدیا