آستیگمات یا آستیگماتیسم چیست؟ علائم، دلایل و روش‌های درمان این بیماری چشم

آستیگمات چشم یا همان بیماری آستیگماتیسم در سنین پایین افراد یا کودکان آغاز می‌گردد، برخلاف سایر مشکلات بینایی که در سنین بالاتر پدیدار می‌شوند.

در حقیقت، اکثر افراد بر این باورند که در یک یا هر دو چشم خود درجه خفیفی از آستیگمات را دارند.

در مطالعه‌ای که اخیراً انجام شد، 2533 کودک در سنین 5 الی 17 سال،

موردبررسی قرار گرفتند که بیش از 28 درصد آن‌ها درجاتی از آستیگمات نیازمند درمان را نشان می‌دادند،

بیماری آستیگماتیسم خفیف چشم همیشه مشکل محسوب نمی‌شود و بینایی فرد را چندان تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.

تنها وقتی آستیگمات بدتر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کرد.

فاکتورهایی که وخامت را به دنبال می‌آوردند عبارت‌اند از پدیدار شدن زخم در چشم و ژنتیک.

آیا بیماری آستیگمات چشم قابل‌پیشگیری است، یا می‌توان خطر بروز آن را کاهش داد؟

متخصصان بر این باورند که ژنتیک، بینایی تصحیح‌نشده در کودکی،

یا وارد آمدن آسیب به چشم، احتمال آستیگمات را افزایش می‌دهد.

رایج‌ترین درمان آستیگمات، پیشگیری زودهنگام بری جلوگیری از بدتر شدن دید چشم به‌وسیله عینک یا لنز تماسی است.

در درصد کمی از موارد، متخصصان جراحی LASIK را توصیه می‌کنند.

اگر اخیراً مشکل بینایی داشته‌اید یا سابقه آستیگمات در خانواده شما وجود دارد،

رژیم غذایی سرشار از ویتامین و آنتی‌اکسیدان را فراموش نکنید،

این ترکیبات می‌توانند از چشم‌های شما محافظت نمایند.

آستیگماتیسم چیست و آیا یک بیماری چشمی محسوب می شود؟

آستیگمات چشم عبارت است از «نقص در چشم یا عدسی که باعث ایجاد انحراف انحنای کروی می‌شود.

بدین ترتیب تصاویری که تشکیل می‌شوند، موج‌دار هستند، چون پرتوهای نور در یک کانون مشترک به هم نمی‌رسند.»

به‌عبارت‌دیگر، مشکلات بینایی که از آستیگمات منشأ می‌گیرند،

خود درنتیجه خطای بازتاب یا چگونگی برخورد نور به چشم ایجاد می‌گردند.

آستیگمات یک بیماری چشمی (برای مثال آب‌سیاه ) نیست،

چون خود چشم آسیب‌دیده کاملاً سالم است.

این پدیده با سن افراد ارتباط دارد، چون در افراد جوان بیشتر دیده می‌شود

و هیچ‌گونه آسیب عصبی مثل نوروپاتی ناشی از دیابت، آسیبی که

سلامت چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در آن دیده نمی‌شود.

آستیگمات چشم دلایل دیگری دارد.

نور به‌صورت غیرعادی بازتاب یافته و متمرکز می‌گردد، درنتیجه تصاویر واضح و صاف نیستند.

علائم شایع آستیگمات چشم چیست؟

شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم بیماری آستیگماتیسم عبارت‌اند از:

فاکتورهای خطر برای افراد دچار آستیگماتیسم:

ما در اینجا، این موضوع را موردبررسی قرار می‌دهیم که چگونه شکل و عملکرد چشم به آستیگمات منتهی می‌گردد.

1- آستیگمات سبب می‌گردد نور در نقطه‌ای از چشم که به آن شبکیه می‌گویند، متمرکز نشود.

این پدیده به تشکیل تصاویر کج و نامنظم منتهی می‌گردد.

بااین‌حال، اگر قرنیه یا عدسی صاف و انحنای طبیعی نداشته باشد، پرتوهای نور به‌درستی بازتاب پیدا نمی‌کنند.

2- شبکیه معمولاً نور را در یک ناحیه کوچک متمرکز می‌سازد،

بدین ترتیب تصویر واضحی پدید می‌آید؛

گرچه به دلیل شکل چشم در حالت آستیگمات، چندین نقطه تمرکز به وجود می‌آید.

این نقاط کانون می‌توانند در قسمت جلو یا پشت شبکیه چشم باشند،

یا در هر دو ناحیه وجود داشته باشند،

درهرصورت کلیه این موارد به تاری دیده می‌انجامند.

3- در اکثر افراد آستیگمات، انحنای شبکیه غیرطبیعی است،

یعنی مانند چشم طبیعی، متقارن نیست. چشم‌هایی که

دید واضح تولید می‌کنند، شکل کروی یکپارچه‌ای دارند مانند یک توپ یا کره.

4- چشم‌های فرد دچار  آستیگمات، شبیه توپ فوتبال هستند:

انحنای بزرگ‌تر در یک قسمت از چشم نسبت به قسمت دیگر. به این پدیده آستیگمات قرنیه می‌گویند.

5- خط میانی چشم آستیگمات، تندترین شیب را دارد و بسیار صاف است که به آن اصل خط میانی می‌گویند. هرچه شیب و صافی این خط بیشتر باشد، بینایی بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

6- بعضی افراد آستیگمات عدسی دارند، در این آستیگمات، شکل عدسی غیرطبیعی و شکل قرنیه طبیعی است. این نوع آستیگمات نسبت به آستیگمات قرنیه شیوع کمتری دارد.

چه عواملی سبب می‌گردد قرنیه یا عدسی حالت طبیعی خود را ازدست‌داده و آستیگماتیسم را به وجود آورد؟

دلایل و فاکتورهای خطر اصلی برای آستیگمات عبارت‌اند از:

1- ژنتیک:

وب‌سایت ویژن عنوان می‌نماید: «در اکثر افرادی که درجاتی از آستیگمات را دارند، ریشه وراثت دیده می‌شود.»

جراحی چشم که می‌تواند در چشم و تکامل طبیعی عضلات چشم، ایجاد زخم نماید.

به وجود آمدن زخم در قرنیه (که جلوی چشم واقع است) براثر دیگر دلایل، مثل التیام ضعیف پس از جراحی چشم. مواردی از آستیگمات حاد درنتیجه روش‌های جراحی که در آن‌ها قرنیه برش داده می‌شود،

مثل روش‌های لیزری برای تصحیح نزدیک‌بینی (میوپیا) قابل‌مشاهده است.

دیگر دلایل عبارت‌اند از ایجاد زخم پس از جراحی‌هایی که بر روی عضلات خارج چشمی برای تصحیح چپ‌چشمی یا سردرد انجام می‌شوند.

تصادفاتی که مستقیماً به چشم آسیب وارد می‌کنند، برای مثال تصادف رانندگی یا ضرباتی که به چشم وارد می‌گردند،

می‌توانند در بعضی بیماران، آستیگمات را به همراه آورند.

روش کارکرد چشم پس از وارد آمدن آسیب به عضلات گردن متصل به عضلات خارج چشمی، تغییر می‌کند.

قوز قرنیه چیست؟

بیماری که به باریک شدن تدریجی قرنیه می‌انجامد. طی گذشت زمان، این بیماری، قرنیه را از شکل کروی به مخروطی تبدیل می‌کند.

نزدیک‌بینی یا دوربینی، تفاوت آن‌ها

بر اساس دیدگاه انستیتوی چشم ویلمر در دانشگاه جان هاپکینز، نزدیک‌بینی (میوپیا) حالتی است

که در آن مشاهده اشیای دور دشوار می‌گردد. دوربینی , عکس این حالت است، در این مورد، مشاهده اشیای نزدیک دشوار می‌گردد.

نزدیک‌بینی وضعیت بسیار شایعی است که ده‌ها میلیون آمریکایی به آن مبتلا هستند،

حتی بسیاری از آن‌ها از سنین جوانی درگیر آن می‌باشند. طویل شدن کره چشم که طی گذشت زمان اتفاق می‌افتد،

در شکل کروی طبیعی چشم، انحنا ایجاد کرده و وضعیت فوق‌الذکر پدیدار می‌گردد. برآورد می‌گردد که

نیمی از افراد مبتلابه نزدیک‌بینی، آستیگمات نیز دارند و این دو حالت باهم ارتباط دارند.

دوربینی چشم (که به آن هایپروپی نیز می‌گویند) عکس نزدیک‌بینی است. کوتاه شدن کره چشم عامل ایجاد این حالت است.

آستیگمات می‌تواند درنتیجه نزدیک‌بینی/دوربینی یا دوربینی/نزدیک‌بینی به وجود آید.

گاهی، هر دو مورد هم‌زمان دخالت دارند که به شیب ویژه و شکل چشم بستگی دارد.

نزدیک‌بینی و دوربینی می‌توانند در چگونگی دریافت و بازتاب نور از محیط توسط قرنیه و شبکیه تأثیر بگذارند.

این امر به تاری دید که به آن خطای بازتاب می‌گویند، منتهی می‌گردد.

تشخیص بسته به نزدیک‌بینی و دوربینی، یکی از انواع اولیه آستیگمات است:

نزدیک‌بینی: درنتیجه نزدیک‌بینی به وجود می‌آید، هر دو خط میانی چشم نزدیک‌بینی می‌شوند (گاهی با درجات متفاوت).

دوربینی: یک یا هر دو خط میانی چشم، دوربین می‌گردند.

مخلوط : یکی از خطوط میانی نزدیک‌بین می‌گردد، اما دیگری دوربینی است.

اکثر موارد آستیگمات از نوع آستیگمات طبیعی قرنیه هستند. شکل قرنیه تاری دید را به دنبال می‌آورد. خطوط میانی چشم‌ها، منظم هستند،

چون 90 درجه از هم فاصله‌دارند (عمود بر یکدیگر). شیوع آستیگمات نزدیک‌بین بیشتر از دوربینی است؛

در حقیقت، مطالعات نشان داده‌اند که دو برابر تعداد احتمالی افراد جامعه به آستیگمات نزدیک‌بین مبتلا هستند.

درمان رایج برای رفع آستیگماتیسم

آستیگمات خفیف شیوع بالایی دارد و تا زمانی که تغییرات بینایی ایجاد نکرده است، به درمان نیازی ندارد.

علائم با استفاده از لنزهای تماسی و جراحی، درمان می‌شوند؛ گرچه خود بیماری مزمن است و مادام‌العمر خواهد بود.

بیمارانی که فکر می‌کنند به آستیگمات مبتلا هستند، باید به متخصص چشم‌پزشکی مراجعه نمایند تا بینایی و چشم آن‌ها تحت درمان قرار گیرد.

درمان‌های نظیر عینک ویژه یا لنزهای تماسی که می‌توانند به افراد مبتلابه مشکلات بینایی کمک کنند، نیازمند تشخیص و تجویز پزشکی هستند.

معمولاً به تست آزمایشگاهی تهاجمی برای تشخیص نیازی نیست؛

گرچه تست‌هایی نظیر گرفتن عکس از کره چشم صورت می‌گیرد.

بیمار ردیف حروف نمودار سلن را کوچک‌تر می‌بیند.

بسیاری از چشم‌پزشکان کاهش بینایی را با استفاده از تست‌های شبکیه سنجی و بازتاب

یا دستگاه‌های کامپیوتری که شیب/شکل چشم‌ها را مشخص می‌نمایند، تشخیص می‌دهند.

جراحی بازتاب با استفاده از لیزر به‌ندرت انجام می‌گیرد. این جراحی لیزر، شکل قرنیه شمارا تغییر می‌دهد،

اما قرنیه بیمار باید سالم باشد و حداقل زخم در آن وجود داشته باش. حراجی لیزیک یکی از روش‌هایی که در آن جراح بر روی قرنیه یک پرده قرار می‌دهد.

لیزر قسمتی از بافت را از محل قاعده ناحیه برش داده‌شده جدا می‌کند و به قرنیه شکل می‌دهد و مانع از پراش نور می‌شود.

درمان‌های طبیعی برای آستیگمات

1- تشخیص زودهنگام و مراجعه منظم به پزشک

حتی کودکان ممکن است علائم آستیگمات را نشان دهند، درنتیجه برنامه‌ریزی دوره‌ای برای مراجعه به پزشک باهدف شناسایی زودهنگام و اصلاح بینایی، بسیار حائز اهمیت است.

آکادمی آمریکایی چشم‌پزشکی غربالگری بینایی در مدارس و معاینات منظم را توصیه می‌کند:

بزرگ‌سالان با درجات بالاتری از آستیگمات می‌توانند افت بینایی خود را تشخیص دهند،

اما کودکان مبتلابه آستیگمات که علائم آن را دارند، ممکن است در مورد این وضعیت‌آگاهی نداشته باشند و از تاری دید یا انحراف بینایی شکایتی نکنند.

آستیگمات درمان‌نشده می‌تواند طی گذشت زمان تشدید شود و مشکلاتی نظیر سردرد منظم، خستگی و بی‌حالی را به دنبال آورد.

به‌علاوه می‌تواند در تمرکز و یادگیری در مدرسه اختلال ایجاد کند؛ مشکلات درمان‌نشده بینایی با عملکرد ضعیف در مدرسه و ورزش، ارتباط دارد.

2- استفاده از عینک و لنزهای تماسی

گرچه امروزه بسیاری از بیماران لنزهای تماسی را به عینک ترجیح می‌دهند، اما آستیگمات با لنز درمان نمی‌شود.

اگر برای مشکل بینایی دیگری عینک می‌زنید (برای مثال نزدیک‌بینی یا دوربینی) بهتر است برای اصلاح آستیگمات از لنز تماسی استفاده کنید.

گاهی استفاده از عینک یا لنز تماسی با آزمون‌وخطا انتخاب می‌گردد؛ به‌طوری‌که واکنش بیمار به لنز تماسی یا عینک در ابتدای آزمایش با بیمار دیگر متفاوت است.

کدام نوع لنر چشمی برای این بیماری بهتر است

از نوعی لنز تماسی نرم که به آن توریک می‌گویند در درمان علائم آستیگمات استفاده می‌شود.

درگذشته، تنها لنزهای تماسی سخت (RGP ها یا لنزهای GP) مورداستفاده قرار می‌گرفتند؛ بااین‌حال لنزهای تروپیک جدید راحت‌تر هستند.

دو مورد از برندهای معروف لنز تماسی تروپیک برای درمان آستیگمات عبارت‌اند از Acuvue Oasys یا Air Optix که هردوی آن‌ها پس از تجویز پزشک به‌راحتی به‌صورت آنلاین قابل خریداری هستند.

بااین‌حال، لنزهای تروپیک برای موارد خفیف تا متوسط مفید می‌باشند و در موارد آستیگمات شدید، مناسب نیستند. در موارد حاد، لنزهای تماسی یا عینک ماندگارترین گزینه هستند.

لنزهای آستیگماتسیم در بعضی موارد سخت و آزاردهنده هستند. چشم‌پزشک لنز تماسی را برای بیمار انتخاب می‌کند. هیچ تجویز تجاری برای درجه خاصی از آستیگمات وجود ندارد، درنتیجه این امر کاملاً به تشخیص پزشک بستگی دارد.

3- پیشگیری از بدتر شدن بیماری با مراقبت از چشم

اکثر متخصصان بر این باورند که آستیگمات قابل‌پیشگیری نیست. درصورتی‌که چشم آسیب ببیند یا بینایی درمان نگردد، آستیگمات تشدید می‌شود.

دلایلی که پیشرفت آستیگمات را به همراه می‌آورند عبارت‌اند از

با خوردن رژیم غذایی مغذی، از چشم‌های خود مراقبت نمایید. ویتامین‌های موردنیاز چشم عبارت‌اند از:

لوتئین و زئاگزانتین؛ آنتی‌اکسیدان‌ها مثل ویتامین C, ویتامین E و ویتامین A؛ روی؛ اسیدهای چرب امگا 3؛ سایر آنتی‌اکسیدان‌ها مثل کاروتنوئیدها، لیکوپن، گلوکز آمین و غیره.

این دو ماده غذایی در کلم بروکلی و بعضی از مکمل های غذایی مختص چشم وجود دارد.

این موارد به توقف آسیب رادیکال آزاد کمک می‌کنند؛ مانع از دژنراسیون چشمی می‌شوند؛

خطر آب‌مروارید , آب‌سیاه، خستگی چشم، حساسیت به نور را کاهش می‌دهند؛ بافت‌های چشم و سایر نواحی بدن را تقویت می‌نمایند.

بعضی از بهترین غذاهایی که ویتامین‌ها را در خود جای‌داده‌اند عبارت‌اند از:

هویج، گیاهان سبز برگ، کلم‌ها، مرکبات، سیب‌زمینی شیرین، لوبیا سبز، تخم‌مرغ، پاپایا، انبه،

کیوی، لیمو، گواوا، ذرت، فلفل دلمه‌ای قرمز، مغزها، دانه‌ها، غذاهای دریایی، گوشت جانوران گیاهخوار، ماکیان.

 برای مثال قوز قرنیه:

این بیماری زمانی به وجود می‌آید که مرکز قرنیه نازک می‌شود و یک برآمدگی مخروطی ایجاد می‌کند.

بهتر است در این موارد مشکلات دیگر نظیر دژنراسیون چشمی مرتبط با :

سن افراد، آب‌سیاه، آب‌مروارید، زخم شدن یا نوروپاتی , موردبررسی قرار گیرند.

دیدگاه‌های نهایی در مورد علائم آستیگمات، دلایل و روش‌های درمان

یک مشکل بینایی رایج است که از خطای بازتاب یا برخورد غیرطبیعی نور به چشم، منشأ می‌گیرد.

ازجمله دلایل ایجاد آن می‌توان به عدم تقارن شکل چشم، زخم چشمی یا آسیب به قرنیه یا شبکیه اشاره کرد.

روش‌های درمان طبیعی این بیماری عبارت‌اند از لنز تماسی،

مداخله زودهنگام برای کاهش علائم و پیشگیری از آسیب به چشم‌ها که با افزایش سن یا سبک زندگی ایجاد می‌گردند.

درباره مکانیسم چشم ویکی پدیا